پروبیوتیک چیست؟
پروبیوتیک‌ها میکروارگانیسم‌های زنده‌ای هستند که وقتی به مقدار مناسب مصرف شوند، برای سلامتی مفید هستند. این میکروارگانیسم‌ها معمولاً باکتری‌ها یا مخمرهایی هستند که به طور طبیعی در بدن انسان، به ویژه در روده و روی پوست، زندگی می‌کنند. پروبیوتیک‌ها به حفظ تعادل میکروبیوم (جامعه میکروبی) بدن کمک می‌کنند و می‌توانند در پیشگیری و درمان برخی بیماری‌ها مؤثر باشند.
به زبان ساده، پروبیوتیک‌ها باکتری‌های "خوب" هستند که به حفظ سلامت بدن کمک می‌کنند. آنها می‌توانند از طریق غذاهای تخمیر شده (مانند ماست و کفیر) یا به صورت مکمل‌های غذایی و محصولات موضعی (مانند کرم‌ها و لوسیون‌ها) مصرف شوند. پروبیوتیک‌ها به ویژه برای سلامت پوست مفید هستند و می‌توانند به درمان مشکلاتی مانند آکنه، اگزما، پسوریازیس و بهبود زخم‌ها کمک کنند.
پروبیوتیک در اصل به میکروارگانیسم های مفیدی گفته می شود که به محصولات غذایی اضافه می شود یا به صورت قرص مصرف می شود تا باکتری های مفید دستگاه گوارش را تقویت کند. اما آیا برای تقویت باکتری های مفید پوست هم می توان از پروبیوتیک ها در محصولات پوستی استفاده کرد؟
پروبیوتیک در محصولات پوستی
پروبیوتیک به میکروارگانیسم های زنده گفته می شود که با هدف متعادل کردن میکروبیوم پوست به محصولات مراقبت از پوست و آرایشی بهداشتی اضافه می شود. معمولا از گونه های لاکتوباسیلوس و بیفیدوباکتر به عنوان پروبیوتیک در صنعت کازمتیک استفاده می شود.
پروبیوتیک چه فایده ای دارد؟
گفته می شود که پروبیوتیک ها می توانند با متعادل کردن میکروبیوم پوست باعث جوانسازی، رفع التهاب، کمک به درمان رزاسه، تقویت سد دفاعی پوست و حفظ رطوبت پوست و روشن کردن پوست شوند.
چرا بحث برانگیز است؟
ادعای پروبیوتیک در محصولات کازمتیک به چند دلیل بحث برانگیز است:
نگرانی اصلی در مورد این است که میکروارگانیسم های زنده چگونه قرار است در این محیط زنده بمانند؟ می دانیم که بسیاری از محصولات پوستی حاوی نگهدارنده ها هستتند که می توانند باکتری ها را از بین ببرند.
مساله بعدی عدم وجود قوانین استاندارد رگولاتوری بین المللی است. این عدم وجود قانون می تواند زمینه را برای نقض ادعا و عدم ثبات کیفیت آماده کند.
محصولاتی که ادعا می کنند دارای پروبیوتیک هستند ممکن است حاوی میکروارگانیسم های مرده باشند که برخلاف پروبیوتیک های زنده هیچ اثری ندارند.
لاشه این میکروارگانیسم ها می تواند مشکل ایمنی هم بوجود بیاورد. آلوده شدن محصول پوستی و واکنشهای پوست از نگرانی های دیگر می باشد
تفاوت پری بیوتیک و پروبیوتیک
پروبیوتیک ها باکتری های مفید برای پوست تامین می کنند اما پری بیوتیک ها به عنوان غذا برای باکتری های موجود مقیم پوست مورد استفاده قرار می گیرند. در واقع وظیفه پروبیوتیک ها این است که به میکروبیوم پوست باکتری اضافه کنند اما پری پیوتیک تمرکزش تقویت باکتری هایی است که در حال حاضر در اکوسیستم پوست حضور دارند.
شباهتشان این است که هر دو به حفظ تعادل میکروبیوم پوست کمک می کنند که برای دستیابی به سلامت پوست ضروری است.
نتیجه گیری
اگر نگهدارنده هایی که استفاده می شود باکتری های پروبیوتیک را نکشد و اگر سویه خاصی از باکتری ها استفاده شود که بتواند در حضور این نگه دارنده ها زنده، سرحال و موثر باقی بماند می توان امیدوار بود که پروبیوتیک در محصولات کازمتیک مفید باشد
پاسخ به پرسش های شما
اگر نگهدارنده استفاده نشه عمر مفید محصول پوستی خیلی کم می شه. بنابراین یا باید در یخچال نگه داری بشه یا قبل از اینکه کامل مصرف بشه دور انداخته بشه. من ندیدم بدون نگهدارنده! مثلا اسنس بیفیدا از برند توکوبو از اتیل هگزیل گلیسرین استفاده می کنه
نگهدارنده ای که در محصولات خوراکی استفاده می شود با نگهدارنده های محصولات پوستی فرق می کند. در محصولات لبنی از نگهدارنده هایی مثل پتاسیم سربات، سدیم بنزوئات و ناتامایسین استفاده می شود. در محصولات پوستی از پارابن ها و اتیل هگزیل گلیسیرین. ضمن اینکه محصولات خوراکی مثل ماست پروبیوتیک داخل یخچال نگهداری می شوند
کامپودرما حاوی فرمنت ترموس ترموفیلوس (ونوسین سدرما)
رویوال حاوی فرمنت لاکتوباسیلوس که از پتاسیم سربات و سدیم بنزوئات به عنوان سیستم نگهدارنده استفاده کرده است
پروبیوتیک ها چگونه با پاتوژن ها مقابله می کنند؟
پروبیوتیک‌ها از طریق چند مکانیسم مختلف با پاتوژن‌ها (عوامل بیماری‌زا) مقابله می‌کنند. این مکانیسم‌ها شامل موارد زیر است:
۱. رقابت برای منابع و مکان‌های اتصال
پروبیوتیک‌ها با پاتوژن‌ها برای دسترسی به منابع غذایی و مکان‌های اتصال به سلول‌های میزبان رقابت می‌کنند. با اشغال این مکان‌ها، پروبیوتیک‌ها مانع از چسبیدن و تکثیر پاتوژن‌ها می‌شوند.
۲. تولید مواد ضد میکروبی
پروبیوتیک‌ها موادی مانند باکتریوسین‌ها، اسیدهای آلی (مانند اسید لاکتیک و اسید استیک) و پپتیدهای ضد میکروبی تولید می‌کنند که می‌توانند به طور مستقیم پاتوژن‌ها را از بین ببرند یا رشد آنها را مهار کنند.
۳. تقویت سیستم ایمنی
پروبیوتیک‌ها با تحریک سیستم ایمنی بدن، پاسخ ایمنی را در برابر پاتوژن‌ها تقویت می‌کنند. آنها می‌توانند تولید سیتوکین‌ها و ایمونوگلوبولین‌ها را افزایش دهند و به این ترتیب به بدن کمک می‌کنند تا بهتر با عفونت‌ها مقابله کند.
۴. ایجاد محیط نامساعد برای پاتوژن‌ها
پروبیوتیک‌ها با تولید اسیدهای آلی و کاهش pH محیط، شرایطی ایجاد می‌کنند که برای رشد پاتوژن‌ها نامساعد است. این تغییرات محیطی می‌تواند باعث توقف رشد یا مرگ پاتوژن‌ها شود.
۵. تقویت سد مخاطی
پروبیوتیک‌ها به تقویت سد مخاطی بدن کمک می‌کنند. آنها می‌توانند تولید موسین (یک ماده محافظتی در مخاط) را افزایش دهند و به این ترتیب مانع از نفوذ پاتوژن‌ها به بافت‌های بدن شوند.
۶. مهار تشکیل بیوفیلم
برخی پاتوژن‌ها با تشکیل بیوفیلم (لایه‌ای محافظ از باکتری‌ها) در برابر سیستم ایمنی و آنتی‌بیوتیک‌ها مقاوم می‌شوند. پروبیوتیک‌ها می‌توانند با مهار تشکیل بیوفیلم، اثرگذاری درمان‌های ضد میکروبی را افزایش دهند.
۷. تنظیم پاسخ التهابی
پروبیوتیک‌ها می‌توانند پاسخ‌های التهابی بدن را تنظیم کنند. آنها با کاهش تولید سیتوکین‌های التهابی (مانند TNF-α و IL-6) و افزایش تولید سیتوکین‌های ضد التهابی مانند IL-10، به کاهش التهاب ناشی از عفونت کمک می‌کنند.
۸. تعدیل میکروبیوم
پروبیوتیک‌ها با حفظ تعادل میکروبیوم بدن، از رشد بیش از حد پاتوژن‌ها جلوگیری می‌کنند. آنها می‌توانند باکتری‌های مفید را تقویت و باکتری‌های مضر را مهار کنند.
به طور خلاصه، پروبیوتیک‌ها از طریق رقابت با پاتوژن‌ها، تولید مواد ضد میکروبی، تقویت سیستم ایمنی و ایجاد محیط نامساعد، به مقابله با عوامل بیماری‌زا کمک می‌کنند. این مکانیسم‌ها باعث می‌شوند پروبیوتیک‌ها نقش مهمی در پیشگیری و درمان عفونت‌ها داشته باشند.
پروبیوتیک ها چگونه التهابات پوست را مهار می کنند؟
پروبیوتیک‌های موضعی از طریق چند مکانیسم ساده و مؤثر به کاهش التهاب پوست کمک می‌کنند. این مکانیسم‌ها شامل موارد زیر است:
۱. بلاک کردن مسیرهای التهابی
پروبیوتیک‌ها می‌توانند با مهار تولید سیتوکین‌های التهابی مثل TNF-α و IL-6 و افزایش تولید سیتوکین‌های ضد التهابی مثل IL-10، التهاب پوست را کاهش دهند. این کار باعث می‌شود پوست کمتر قرمز، متورم و تحریک شود.
۲. تقویت سد پوستی
پروبیوتیک‌ها با افزایش تولید سرامیدها لیپیدهای مهم در لایه بیرونی پوست، به تقویت سد پوستی کمک می‌کنند. سرامیدها نه تنها رطوبت پوست را حفظ می‌کنند، بلکه از نفوذ عوامل تحریک‌کننده و پاتوژن‌ها به داخل پوست جلوگیری می‌کنند. این کار باعث کاهش التهاب و تحریک پوست می‌شود.
۳. مهار رشد باکتری‌های مضر
برخی پروبیوتیک‌ها مانند Lactobacillus و Streptococcus thermophilus با تولید موادی مانند باکتریوسین‌ها و اسیدهای آلی، رشد باکتری‌های مضر مانند Staphylococcus aureus را مهار می‌کنند. این باکتری‌ها می‌توانند باعث التهاب و تشدید مشکلات پوستی مانند اگزما و آکنه شوند.
۴. تعادل میکروبیوم پوست
پروبیوتیک‌ها با بازگرداندن تعادل به میکروبیوم پوست، از رشد بیش از حد باکتری‌ها و قارچ‌های مضر جلوگیری می‌کنند. این تعادل به کاهش التهاب و بهبود سلامت کلی پوست کمک می‌کند.
۵. تسریع بهبود زخم‌ها
پروبیوتیک‌ها با تحریک تولید کلاژن و عوامل رشد، به بهبود سریع‌تر زخم‌ها و کاهش التهاب ناشی از آسیب‌های پوستی کمک می‌کنند.
۶. محافظت در برابر عوامل محیطی
پروبیوتیک‌ها با تقویت سیستم دفاعی پوست، از آن در برابر عوامل محیطی مانند آلودگی، اشعه‌های UV و مواد شیمیایی محافظت می‌کنند. این کار باعث کاهش التهاب و تحریک پوست می‌شود.
مثال‌های عملی از مقاله:
درمان اگزما: استفاده از پروبیوتیک‌هایی مانند Vitreoscilla filiformis و Lactobacillus sakei در کرم‌ها باعث کاهش علائم اگزما و التهاب پوست شده است.
درمان آکنه: پروبیوتیک‌هایی مانند Streptococcus thermophilus با افزایش تولید سرامیدها، به کاهش التهاب و بهبود آکنه کمک می‌کنند.
به طور خلاصه، پروبیوتیک‌های موضعی با مهار التهاب، تقویت سد پوستی، مهار باکتری‌های مضر و تعادل بخشیدن به میکروبیوم پوست، به کاهش التهاب و بهبود سلامت پوست کمک می‌کنند.