تعریف:
درماتیت سبورئیک یک مشکل یا condition پوستی است که نام های دیگری از جمله سبوریا seborrhea دارد. نوعی اگزما است که معمولا پوست سر را درگیر می کند اما در بقیه نقاط پوست بدن مثل بالای کمر، بینی، پیشانی و یا هرجای دیگری که غده چربی زیاد است ممکن است اتفاق بیفتد. واگیردار نیست و در نواحی غنی از غدد سباسه شیوع بیشتری دارد. به همین علت، در پوست سر خیلی شایع است.
درماتیت سبورئیک پوست سر
درماتیت سبورئیک پوست سر در نوزادان یا شیرخواران کلاهک گهواره ای cradle cap نام دارد. این نوع درماتیت سبورئیک، خوشخیم و خود بهبود شونده است.
درماتیت سبورئیک پوست سر در بالغین معمولا مزمن و عود کننده است. از آنجا که در پوست سر تراکم غدد سباسه بیشتر است، قارچ مالاسزیا فرصت بیشتری برای رشد دارد و به این ترتیب این مشکل ایجاد می شود.
درمان:
این بیماری الگوی عود و بهبود دارد. در بسیاری از موارد به شکل خود به خود یا با شامپوی مناسب و روتین مناسب درمان می شود. اما گاهی نیاز به درمان های تخصصی تر دارد که در انتهای این مقاله توضیح داده شده است.
علت ها:
تلفیقی از عوامل ژنتیکی و محیطی در ایجاد این عارضه دخیل است. یکی از محتمل ترین مکانیزم های تشکیل این عارضه آن است که مالاسزیای اضافی رشد می کند. سیستم ایمنی بدن به این اجتماع بیش از حد مالاسزیا واکنش بیش از حد نشان داده و پوست دچار التهاب می شود. به این ترتیب درماتیت سبورئیک شکل می گیرد.
اکتیوها:
برندهای ایرانی:
درماتیت سبورئیک پوست صورت
در پوست صورت هم تراکم غدد سباسه معمولا بالا است و ترشح چربی زیاد است. در برخی نواحی پوست صورت از جمله اطراف بینی، ابروها و پلک ها درماتیت سبورئیک بیشتر بوجود می آید.
درماتیت سبورئیک پوست بدن
در برخی نواحی پوست بدن مثلا در ناحیه قدام جناغ، کشاله ران، زیر بغل نیز به علت ترشح بیش از حد چربی و رشد بیش از حد مخمر مالاسزیا، مشکل پوستی درماتیت سبورئیک ممکن است ایجاد شود.
در ناحیه بالای سینه ممکن است شاهد نوع حلقه ای شکل یا گلبرگی شکل درماتیت سبورئیک باشیم.
علائم درماتیت سبورئیک
بسته به شدت عارضه، ممکن است علائم خفیف مثل پوسته تا علائم شدید مثل تکه های زردرنگ فلس همراه باقرمزی باشد. سایر علائم عبارتند از:
علل درماتیت سبورئیک
می تواند تلفیقی از عوامل زیر باشد:
عوامل تحریک
اگر فردی از قبل دچار بیماری های خود ایمن مثل پسوریازیس یا ایدز باشد، احتمال بروز درماتیت سبورئیک بیشتر است. چون یکی از علت های تشکیل این عارضه، واکنش بیش از حد سیستم ایمنی بدن به رشد بیش از حد مخمر مالاسزیا است.
استرس ماشه چکان اصلی این بیماری است و ریسک ابتلا به آن را افزایش می دهد
سوگ، حمله قلبی، تغییرات هورمونی، شوینده های خشن، دمای سرد و خشک، بیماری رزاسه، تغییر فصل و خستگی از دیگر ماشه چکان ها Triggers هستند.
ماشه چکان ها Triggers
ماشه چکان های اصلی بیماری درماتیت سبورئیک عبارتند از:
بیماری ها
بیماری هایی که می تواند ریسک ابتلا به درماتیت سبورئیک را افزایش دهد:
درمان درماتیت سبورئیک
گاهی شوینده های حاوی 2% zinc pyrithione می تواند باعث بهبود عارضه شود. زیرا زینک پیریتیون اثر قارچ کشی دارد و مخمر مالاسزیا را کنترل می کند. ممکن است از شوینده حای حاوی اکتیوهای دیگری مثل سیکلوپیروکس یا کتوکونازول استفاه شود. از آنجا که همه این موارد پوست را خشک می کنند. مهم است که بعد از آن از مرطوب کننده مناسب استفاده شود.
گاهی به تشخیص پزشک نیاز به کورتیکواستروئیدها (کورتون) مثل هیدروکورتیزون است. به یادداشته باشیم: استفاده بی رویه از کورتون ها می تواند موجب نازک شدن پوست و نمایان شدن مویرگ ها شود
مهارکننده های کلسینورین گاهی می توانند جایگزین کورتون شوند. موثر هستند و عوارض جانبی کمتری از کورتون ها دارند
ممکن است نیاز باشد ضدقارچ های موضعی به صورت متناوب جایگزین شوند تا طیف وسیعی از میکروارگانیسم ها از بین بروند
اگر درمانهای موضعی جواب نداد، ممکن است به تشخیص پزشک نیاز به قرص های ضدقارچ خوراکی باشد
پرسش های متداول
ممکن است ریزش موی موقتی اتفاق بیفتد اما درماتیت سبورئیک باعث ریزش موی دائم نمی شود.
درمان قطعی به معنای معالجه کامل یا cure وجود ندارد. اما با شامپوهای درمانی یا درمان های تخصصی تر که در شرح مقاله گفته شده می توان علائم را کنترل کرد و از تشدید یا شعله ور شدن بیماری پیشگیری کرد. یادآوری می شود که درماتیت سبورئیک دارای الگوی عود و بهبودی است. پیشگیری از عود را می توانیم انجام دهیم.
در بسیاری از مواقع خود به خود یا با یک روتین صحیح شامل شامپو یا شوینده درمانی وارد فاز بهبودی می شود. اما اگر مشکل به حدی شدید است که خواب شبانه و فعالیت روزانه را مختل کرده برای درمان های تخصصی (کورتون، مهارکننده کلسینورین، ضدقارچ خوراکی) باید به پزشک ارجاع داده شود.
درماتیت سبورئیک ریسک ابتلا به سرطان پوست را افزایش نمی دهد و در واقع عارضه precancerous نیست. از طرفی باعث ریزش موی دائم نمی شود.