قبل از اینکه در مورد آکنه هورمونی توضیح دهیم لازم است بدانیم که اصلا هورمون چیست. هورمون ها هم در بدن جانوران و هم در بدن گیاهان تولید می شود تا فعالیت های زیستی موجود زنده را تنظیم کنند.
در بدن انسان و سایر حیوانات هورمون معمولا توسط غدد، ترشح می شود اما در گیاهان، اندام خاصی برای ترشح هورمون وجود ندارد.
هورمون چیست؟
هورمون ها مواد شیمیایی هستند که در نقش ملکول های پیام رسان در بدن فعالیت می کنند. بعد از اینکه هورمون، در یکی از بخش های بدن ساخته شد، به بخش های دیگر بدن مهاجرت می کند تا به کنترل عملکرد سلول و اندام ها کمک کنند. مثلا انسولین، هورمونی است که توسط سلولهای بتا در پانکراس ساخته می شود. بعد از اینکه انسولین وارد جریان خون گردید، مصرف گلوکز در سلولهای مختلف را مدیریت می کند. انسولین به سلولهای بدن کمک می کند تا گلوکز از خون جذب شده و از آن به عنوان منبع انرژی استفاده شود. انسولین باعث می شود که گلوکز اضافی به صورت گلیکوژن در کبد ذخیره گردد.
ارتباط انسولین و آکنه هورمونی
وقتی بدن به انسولین مقاوم می شود نیاز به تولید انسولین بیشتر برای تنظیم قند خون است. افزایش سطح انسولین به افزایش تولید اندروژن منجر می شود
انسولین باعث افزایش سطح فاکتور رشد انسولینی می شود. هورمون رشد IGF-1 غدد سباسه را تحریک می کند.
مواد غذایی پرقند باعث افزایش انسولین می شوند. افزایش سطح انسولین باعث افزایش اندروژن می شود.
انواع هورمون ها
هورمون ها دو دسته هستند: مردانه و زنانه
آندروژن ( هورمون مردانه ): در بین هورمون های آندروژن تستوسترون هورمون جنسی اصلی در مردان می باشد.
استروژن ( هورمون زنانه ): استروژن بیشتر در تخمدان ها تولید می شود و یکی از مهم ترین هورمون های پیام رسان زنانه است که در تولید مثل اهمیت بسیاری دارد.
پروژسترون (هورمون زنانه): توسط جسم زرد در تخمدان تولید می شود و در چرخه قاعدگی و توانایی باروری زنان نقش مهمی دارد. قطع تولید پروژسترون باعث شروع قاعدگی و دفع لایه اضافه رحم شود. جسم زرد بقایای تخمک آزاد شده در تخمدان است.
در حالت عادی و در زمان عدم بارداری، پروژسترون پس از تخمک گذاری ovulation، توسط جسم زرد در تخمدانها ovaries تولید میشود.
در دوران بارداری، جفت یا placenta تشکیل میشود و تولید پروژسترون را به عهده می گیرد. پروژسترون در دوران بارداری نقش مهمی در ضخیم شدن دیوار رحم Uterine lining، جلوگیری از انقباضات رحمی، حمایت از رشد رگهای خونی در رحم، حفظ جریان خون و اطمینان از انتقال مواد غذایی به جنین در حال رشد developing embryo دارد.
دربدن همه انسانها چه مرد و چه زن هر دو نوع هورمون (مردانه و زنانه) یافت می شود اما در بدن خانمها هورمون های استروژن و پروژسترون بیشتر و در بدن آقایان هورمون آندروژن بیشتر ترشح می شود . به همین خاطر به هورمون استروژن و پروژسترون، هورمون زنانه و به هورمون آندروژن هورمون مردانه می گویند.
استروژن در بدن آقایان به میزان کمتری در خانم ها در غدد فوق کلیوی (آدرنال) و بیضه ها تولید می شود. در تنظیم میل جنسی، نعوظ و تولید اسپرم نقش دارد. به تراکم استخوان و سلامت قلب و عروق کمک می کند.
پروژسترون در بدن آقایان به میزان بسیار کمتری نسبت به خانم ها تولید می شود به همین علت اغلب هورمون زنانه در نظر گرفته می شود. پروژسترون در آقایان در غدد فوق کلیوی (آدرنال) و بیضه ها تولید می شود. پیشساز تستوسترون است و به متعادل کردن اثر استروژن کمک می کند. پروژسترون در آقایان در تنظیم قند خون، ساخت توده استخوانی و حمایت از عملکرد مغز نقش دارد.
با ورود به سن بلوغ، هورمون های آندروژن هم در خانم ها و هم در آقایان زیاد می شود. آندروژن ها کلید به کار انداختن سلولهای غده چربی در پوست هستند و موجب ترشح بیش از حد سبوم می شوند.
آکنه هورمونی
وقتی می گوییم آکنه هورمونی منظور آکنه هایی هستند که در اثر اختلالات هورمونی شکل می گیرد. این نوع آکنه ها معمولا در سنین 25 سالگی به بالا رخ می دهند و بیشتر در نقاطی مثل چانه، خط فک و زیر گردن شکل می گیرند. گاهی برخی از این افراد در نوجوانی پوست شان جوش نمی زده اما در بزرگسالی دچار آکنه هورمونی می شود. به این مدل از آکنه بزرگسالی اصطلاحا late-onset گفته می شود. در ویدئوی زیر که بخشی از آموزش زبان تخصصی پوست است، تفاوت هر یک از انواع آکنه بزرگسالی توضیح داده شده است.
محصول آموزشی مرتبط با این مبحث
آموزش درمان آکنه: رهایی از آکنه و جوش صورت
تومان2,000,000بلافاصله بعد از واریز موارد زیر با تلگرام ارسال می شود: فیلم ضبط شده ورکشاپ حضوری، فیلم ضبط شده آموزش مجازی، یک ساعت از آموزش چلچراغ کابین که پیشنیاز مبحث آکنه است، فایل pdf اسلایدها
افرادی که سابقه سندرم تخمدان پلی کیستیک دارند و یا در آزمایشات هورمونی شان مشخص شده که مشکلات هورمونی دارند بیشتر مستعد به آکنه هورمونی می شوند.
اما عوامل متعددی باعث ایجاد اختلالات هورمونی می شود که عبارتند از:
- سبک زندگی
- اضطراب و زندگی پر استرس
- خواب ناکافی و نامنظم
- تغذیه نا مناسب و مصرف بیش از حد چربی ها و کربوهیدارات ها
- مصرف برخی داروها
یکی از هورمون هایی که نقش به سزایی در افزایش ترشح غدد چربی و بروز آکنه های هورمونی می شود هورمون کورتیزول است.
حال سوالاتی مطرح می شود اینکه چه فرقی می کند آکنه از چه نوعی باشد؟
وقتی در سیر بهبود آکنه ها روتین پوست چرب و جوش دار رعایت شود چرا باید آکنه هورمونی را بشناسیم ؟
بیوتی تراپیست می بایست دانش کافی در خصوص نوع آکنه داشته باشد. وقتی شخص با سندروم تخمدان پلی کیستیک مواجه است یا از روی محل بروز آکنه نوع آکنه هورمونی تشخیص داده می شود و یا رفتار وی نشان دهنده نوع اختلالات هورمونی است حتما می بایست به پزشک ارجاع داده شود و تحت درمان قرار گیرد. مادامی که شخص به لحاظ هورمونی درمان نشود ممکن است هر روز آکنه ای جدید را تجربه کند و از طرفی بدن او به درمان های بیوتی تراپیست کمتر پاسخ دهد . از طرفی بیوتی تراپیست می تواند مشاوره های لازم در خصوص تغییررفتار در سبک زندگی و تغذیه را در بهبهود شخص مبتلا داشته باشد و در نهایت روتین پوستی مناسبی هم به او معرفی نماید.
علائم آکنه های هورمونی
آکنه های شدید و مقاوم به درمان
متمرکز بودن آکنه در قسمت پایینی صورت (فک، چانه، گردن)
همزمانی آکنه با ریزش مو
همزمانی آکنه با رشد موهای زائد در صورت
تشدید آکنه در هنگام نزدیک شدن به زمان پریود
نا منظم شدن پریود
کاهش میل جنسی
پایین آمدن کیفیت خواب
تغییرات ناگهانی وزن (کاهش یا افزایش ناگهانی)
وجود بیماری هایی مثل بیماری کیست تخمدان
آیا قرص های ضدبارداری می توانند باعث تشکیل آکنه شوند؟
یک نوع از قرص های ضدبارداری که فقط حاوی پروژستین هستند می توانند باعث ایجاد آکنه شوند. رفرنس: کلورلند
minipill (progestin-only pill or POP)
قرصهای ضدبارداری معمولا حاوی هم استروژن هم پروژستین (پروژسترون سنتزی) هستند. اما مینی پیل ها فقط پروژستین دارند.
آکنه های پریودی
در هنگام نزدیک شدن به پریود، هورمونها در بدن خانم ها دچار نوسان می شود. تولید پروژسترون متوقف می شود. هورمونهای مردانه به هورمونهای زنانه غالب می شوند. سطح تستسترون بالا می رود و تولید سبوم در غدد سباسه بیشتر می شود.
از طرفی سطح بالای استرس باعث تولید هورمونی به نام کورتیزول می شود که شبیه هورمونهای مردانه است.
موارد زیر نیز می توانند در تشکیل آکنه های پریودی موثر باشند:
خوراکی هایی که قند بالایی دارند
برخی داروها مثل کورتوکواستروئیدها، برخی از داروهای ضدافسردگی و برخی از قرص های ضدبارداری
محصولات آرایشی سنگین بخصوص اگر حاوی ترکیبات کومدوژن باشند
ژنتیک و وجود آکنه پریودی در افراد خانواده
فاکتورهای محیطی مثل آلودگی هوا و رطوبت
شستن بیش از حد پوست صورت بخصوص با شوینده های اسکراب
تحریک مکانیکی و ایجاد اصطکاک
سندرم تخمدان پلی کیستیک می تواند با ایجاد اختلالات هورمونی به ایجاد آکنه منجر شود. بنابراین در روز سوم پریود، تست هورمونی بدهید.
پیشگیری از آکنه های پریودی
روتین مراقبت از پوست شامل شوینده ملایم و لایه بردار ملایم داشته باشید
از مرطوب کننده های غیرکومدوژن استفاده کنید و از دهیدراتگی پوست جلوگیری کنید
رژیم غذایی صحیح (کاهش مصرف قند)
نوشیدن آب
خواب کافی
درمان آکنه های پریودی
روی جوش ها داروها یا محصولات مراقبتی حاوی بنزوئیل پروکساید بزنید.
گاهی نیاز است زیر نظر پزشک از قرص های ضدبارداری استفاده کنید.
ممکن است نیاز باشد استرس خود را با داروهای مناسب کنترل کنید.
پرسش و پاسخ در مورد آکنه های هورمونی
قرص لووتیروکسین که برای تیروئید کم کار تجویز می شود بعید است که ایجاد آکنه هورمونی کند. به عبارت دیگر، آکنه جزو عوارض جانبی رایج آن نیست. هر چند که واکنش بدن به داروها متفاوت است و ممکن است در برخی از افراد اینگونه واکنش دهد. یعنی با بروز آکنه!
اگر علائمی نظیر تغییرات ناگهانی در وزن، خستگی مفرط، تغییرات در چرخه قاعدگی و آکنه های هورمونی دارید، ممکن است نیاز به بررسی های هورمونی باشد. در صورت داشتن سابقه خانوادگی بیماری های هورمونی یا شرایطی مثل سندم تخمدان پلی کیستیک ممکن است نیاز باشد تست های هورمونی را مرتب انجام دهید. اما اگر هیچ علائمی ندارید و سلامتی تان پایدار است، سالی یک بار یا هر چند سال یک بار به تشخیص پزشک تست هورمونی دهید
خواب کافی، مدیریت استرس با دارو، یوگا یا مدیتیشن، نوشیدن آب کافی، رژیم غذایی سالم (کاهش مصرف شکر و الکل)، روتین پوستی (شستشوی منظم، ضدآفتاب)
محصول آموزشی مرتبط با این مبحث
آموزش درمان آکنه: رهایی از آکنه و جوش صورت
تومان2,000,000بلافاصله بعد از واریز موارد زیر با تلگرام ارسال می شود: فیلم ضبط شده ورکشاپ حضوری، فیلم ضبط شده آموزش مجازی، یک ساعت از آموزش چلچراغ کابین که پیشنیاز مبحث آکنه است، فایل pdf اسلایدها